Søren Ryge: Hun er den bedste historie, jeg nogensinde har lavet
Søren Ryge har endnu en gang udgivet en bog med sine bedste historier. Det har han gjort mange gange, men denne gang er alligevel noget særligt.
Søren Ryge Petersen. Et navn, de fleste voksne danskere kender og forbinder med særligt én ting: hans evne til at fortælle historier om mennesker og sin have.
Mange vil kende ham fra DR, hvor han siden 1977 har fortalt danskerne de historier, han selv har fundet interessant. Uden manus, uden en redaktion i ryggen. Bare Søren Ryge og en fotograf. Ofte hjemme fra haven ved husmandsstedet på Djursland.
Sådan er den historie, vi skal høre om nu, også blevet til. Men denne historie er noget særligt. Det er den bedste historie, 77-årige Søren Ryge Petersen nogensinde har lavet. Udvalgt blandt flere end 1000 historier, han har skrevet ned.
Det fortæller han til TV2 ØSTJYLLAND i forbindelse med bogen Det bedste af det bedste, som udkom i denne uge.
- Når man læser en historie op for 100 mennesker i Nørre Snede, og de sidder musestille i de 23 minutter, det varer, så ved man, at den er god, siger Søren Ryge.
Historien handler om Valborg fra Bjerregrav. Hun er 99 år gammel, da hendes niece Else skriver til Søren Ryge Petersen.
Da tv-værten kort efter at have modtaget brevet fra Else tager hjem til Valborg, konstaterer han efter et par timers snak og kaffe, at der gemmer sig en god historie.
Selvom damen var både skrøbelig og døv. Men ifølge Søren Ryge Petersen havde hun det smukkeste ansigt, han nogensinde havde set, og så havde hun munden fuld af 'gode ord på syngende jysk'.
En uge efter kom han tilbage med en fotograf, for som tv-værten bemærker, man skal ikke vente for længe med en dame på 99 år.
Ifølge Søren Ryge blev optagelserne den dag til ikonisk fjernsyn. Efter en times snak og kaffe i stuen bad han den 99-årige dame om at rejse sig, og med støtte fra en stok og hans arm gik de ud i haven.
Hvordan gør hun?
Her undrede Søren Ryge Petersen sig over en ting, som han måtte have opklaret. Havens bed mellem hæk og græs er gravet, ikke med en maskine, men tydeligvis med håndkraft. Flere hundrede kvadratmeter bed er sirligt holdt.
Jeg spørger selvfølgelig Valborg, hvem der har gravet det? „Det hår a,“ siger hun. Jamen, hvordan dog? spørger jeg. „Mæ æ grev,“ siger hun.
Søren Ryge Petersen forstår ikke, hvad det er, han ser, beskriver han. Ja, faktisk beder han hende vise ham, at hun er i stand til at grave i sin have, selvom hun knap kan stå oprejst uden hjælp fra to stokke.
Men grave, det kunne hun.
For Valborg tog greben i den ene hånd og stokken i den anden, gik nogle skridt hen til det sted, hvor der var gravet sidst, lagde stokken hen over sit lår, tog fat i greben med begge hænder og stak og borede den ned i jorden. Så bøjede hun sig langt ned, sukkede lidt, løftede greb og jord op, vendte jorden.
Den 99-årige kvindes kommentar står i dag som et af de største øjeblikke i Søren Ryge Petersens tv-karriere, der begyndte i 1977 på DR.
Er det nok?
Og det var nok. Søren Ryge Petersen og fotografen havde holdt vejret under hele den korte seance. Ingen havde sagt et ord. Blot observeret og optaget.
- Hun kunne næsten ikke gå, men alligevel gik hun ud og gravede i sin have. Det fik vi lavet noget ikonisk fjernsyn om, siger Søren Ryge Petersen.
Fødselsdag og begravelse
Da Valborg fra Bjerregrav blev 100 år i december samme år, var Søren Ryge Petersen inviteret med.
Til fødselsdagen havde han og familien arrangeret, at Valborg kunne se en forpremiere på programmet, der først skulle sendes til foråret. Men med en kvinde i den alder kan et par måneder jo være lang tid.
Da programmet blev sendt, blev Valborg kendt i hele landet, selvom hun aldrig havde været uden for sit lokalområde. Hverken i Aarhus eller København.
Historien om Valborg rummer meget mere, end hvad denne artikel kan rumme. Sorg, kærlighed, moral, men det må man læse bogen eller se programmet for.
- Jeg synes selv, at her er en fantastisk historie. Bedre end nogen roman, siger Søren Ryge Petersen.
Da Valborg fra Bjerregrav døde i en alder af 104 år, var Søren Ryge Petersen også med. Til ceremonien efter bisættelsen i kirken blev Søren Ryges tekst om hende læst op som begravelsestale.
I dag bruger han stadig teksten som afslutning på alle sine foredrag.
- Jeg kan den udenad. Det er 12 år siden, og det har altid været min godnathistorie, siger Søren Ryge Petersen.
Han har udgivet 12 bøger på Gyldendal, hvor han har samlet sine bedste historier. Som regel med tre-fire års mellemrum, når han har samlet et par hundrede sider hjemme på kontoret.
Den nye bog er ikke Søren Ryges egen idé. Det er Gyldendal, der har bedt ham udvælge historierne, hvilket han nægtede.
I stedet har hans redaktør på forlaget udvalgt dem, men tv-værten og forfatteren kunne ikke dy sig for at lave sin egen, hemmelige liste. Og de var stort set enige.
Det bedste af det bedste er udkommet på Gyldendal i denne uge.