Dybt skuffet Nordic Waste-nabo: - Alle holder afstand til os
Ølst-beboer føler sig igen efterladt af systemet, efter muligheden for en sundhedsundersøgelse er faldet til jorden.
Der er ingen tilbud om sundhedsundersøgelser af Nordic Waste-naboerne i Ølst.
Det var den nedslående melding fra Randers Kommune, hvis forvaltning har forsøgt at finde en måde at tjekke borgerne.
Trods flere forsøg i løbet af foråret og sommeren har det ikke været muligt at finde nogen, der vil påtage sig opgaven at gennemføre en generel sundhedsundersøgelse af de mennesker, som pludselig blev nærmeste naboer til én af de største miljøskandaler i danmarkshistorien.
Både Styrelsen for Patientsikkerhed, Region Midtjylland og en række anbefalede firmaer har givet afslag på opgaven, og dén nyhed er landet tungt i Ølst, hvor borgerne havde ønsket en undersøgelse af, om de før, under eller efter jordskredet på Nordic Waste-grunden er blevet udsat for skadelige stoffer.
Jan Kristian Jensen er én af dem, der tidligere har advokeret for et undersøgelsestilbud.
- Det er skuffende. Det er noget, vi har ønsket lige fra start, og vi har gjort opmærksom på, at vi er bekymrede, siger han til TV2 Østjylland.
De lokale har blandt andet frygtet, at giftige stoffer kan være blæst ind over byen fra Nordic Waste-grunden. Herunder det hvide mikrofiller-støv, der lå på pladsen og blev brugt i oprydningsarbejdet.
Mikrofiller-støv og manglende sikkerhedsudstyr ledte i december 2023 til, at Nordic Waste fik et påbud fra Arbejdstilsynet, da kontrollanter besøgte stedet.
Men beboerne i Ølst må leve videre i uvished, og det vækker frustration.
- Vi har børn i byen og flere små børn, så vi er da nervøse for, om de bliver udsat for noget. Derfor havde vi håbet på, at nogen ville tage teten og give os noget ro, siger Jan Kristian Jensen.
I microfilleren, der blæste ind over byen og lagde sig som et fint, hvidt støvlag, kan der blandt andet være tungmetaller, som måske kan opdages ved en blodprøve. Nu tvivler Jan Kristian Jensen, der selv er biokemiker, på, om det stadig vil kunne ses i blodet, eller om det har sat sig i fedtvævet.
En undersøgelse foretaget af Fødevarestyrelsen viste tidligere på året, at der umiddelbart ikke var giftige stoffer i grøntsager, der var dyrket i en række private haver i Ølst - herunder asparges fra Jan Kristian Jensens have.
Føles som et vakuum
Udsigterne til ingen sundhedsundersøgelse vækker trælse følelser fra tidligere i Nordic Waste-sagen, hvor Jan Kristian Jensen følte, at han og de øvrige lokale er blevet efterladt uden den hjælp, de har brug for.
Denne gang er det sundhedssystemet, som han på trods af dets størrelse ikke oplever som dækkende.
- Det føles som et vakuum. Alle de her styrelser og instanser holder afstand og kommer med udtalelser for at frasige sig ansvaret. Det er rigtig ubehageligt i et bysamfund, der er blevet udsat for det, vi har været igennem, siger Jan Kristian Jensen.
Han understreger, at han ikke ved, om det faktisk forholder sig sådan, men det er sådan, det føles.
- Det er det, man som menneske vil tænke. Hvad er det, vi har gjort for, at folk ikke vil røre os? Det er jo os, der er blevet forurettet.
Jan Kristian Jensen anerkender, at der muligvis er begrænsninger på, hvad myndighederne må og kan, men han havde håbet at have haft den diskussion i januar.
Føler sig stavnsbundne
Skuffelsen kommer oven i det dramatiske forløb, der varede det meste af vinteren, hvor det forlød, at jordskredet kunne ende med at begrave hele Ølst. Så galt endte det ikke, men byen har været meget præget af oprydningsarbejdet.
Beboere som Jan Kristian Jensen er flere gange blevet mødt med spørgsmål om, hvorfor de ikke bare flytter. Men så simpelt er det ikke, for ingen kan komme væk uden store tab, slår han fast.
- Man skal prøve at sætte sig ind i, at vi på den ene side ikke ved, hvad vi er blevet udsat for, og om vi stadig udsættes for noget.
- Samtidig er vi stavnsbundne, for ingen med god samvittighed vil købe sig ind i sådan en situation. Så vores huse har ingen værdi, og muligheden for at flytte er der simpelthen ikke, siger Jan Kristian Jensen.
For nylig blev det i Randers' byråd diskuteret, om man skulle genåbne Gl. Århusvej, der løber gennem Ølst og lige forbi Nordic Waste-grunden, for offentlig trafik og cyklister. Forslaget blev dog forkastet af et stort flertal.
Byrådspolitikerne bliver inden længe forelagt forvaltningens forsøg på at stable en sundhedsundersøgelse på benene og skal derfra diskutere, hvad der kan ellers skal gøres.