Nu går det mod lysere tider
Vi har haft vintersolhverv. Fra torsdag bliver dagene langsomt længere.
Vintermørket har sænket sig over Danmark og hele den nordlige halvkugle, og ingen anden dag på året er det mørkere end i dag.
Det er onsdag årets korteste dag, hvor Solen i København kun er over horisonten i syv timer og et minut. I morgen vil dagen – efter devisen "lidt har også ret" – være tiltaget med lidt under et sekund.
Vi kalder det vintersolhverv
Onsdag er såkaldt vintersolhverv, hvor vi udover at have den korteste dag også oplever, at Solen står lavest på himlen over horisonten.
På intet tidspunkt står Solen lodret over Jorden (i zenit) længere væk fra den nordlige halvkugle end i dag. Fra Nordpolen og helt ned til polarcirklen vil Solen slet ikke stå op. Her har man nat døgnet rundt – hvad der også er kendt som polarnat.
I sin bane om Solen befinder Jorden sig 21. december i en af sine yderpositioner.
Det sker præcis klokken 22.47, hvor Solen står i zenit over Stenbukkens vendekreds på den sydlige halvkugle, hvor man onsdag har sommersolhverv.
Store forskelle i dagslængden hen over Danmark
Vi er blot et lille land, men alligevel er der store forskelle på dagslængden, alt efter hvor i landet man befinder sig.
I Nordjylland er man tættest på polarnatten nord for polarcirklen, og her har man i Skagen Solen over horisonten i blot 6 timer og 32 minutter, mens årets korteste dag i Gedser med en dagslængde på 7 timer og 15 minutter er 43 minutter længere.
Eftermiddagen er allerede blevet længere
Selvom det er årets korteste dag, er det ikke i dag, at Solen hverken står senest op eller går tidligst ned.
På grund af Jordens hældning og Jordens måde at rotere om Solen havde vi den tidligste solnedgang 14. december. Måske har vi ikke opdaget det her i det grå decembervejr, men eftermiddagene er allerede nu blevet lysere. Siden 14. december har vi vundet lidt over to minutter.
Vi skal dog vente nogle dage endnu, før vi atter går mod en lysere morgen. Først 29. december bliver det atter lysere om morgenen.
Da vil Solen stå op to minutter senere end i dag, men med en seks minutter senere solnedgang vil dagslængden om en god uges tid være tiltaget med næsten fire minutter.
Vinteren begynder
Vintersolhvervet er astronomisk set også starten på vinteren.
Selvom det ifølge kalenderen er vinter fra december til februar, er vinteren astronomisk set defineret som at gå fra vintersolhverv til forårsjævndøgn sidst i marts måned.
Selvom Solen nu kommer højere på himlen, fortsætter afkølingen af den nordlige halvkugle, så temperaturerne fortsætter med at falde.
Det sker i lidt over en måned endnu.
Januar og februar er således årets to koldeste måneder med en gennemsnitstemperatur på henholdsvis 1,6 og 1,5 grader. Først fra midten af februar bliver det igen varmere. Til den tid vil dagen være tiltaget med over tre timer.